Główną przyczyną śmierci na świecie są choroby sercowo-naczyniowe (CVD). Czynniki ryzyka dzielą się na modyfikowane i niemodyfikowalne. Przewagę stanowią te, które zależą od naszego stylu życia m.in. nadmierna masa ciała, brak aktywności fizycznej, palenie tytoniu, stres, nadciśnienie tętnicze, cukrzyca i dyslipidemia. Pierwszym krokiem, aby ustrzec się przed CVD jest zmiana stylu życia. Korzystna, potwierdzona w wielu badaniach jest dieta śródziemnomorska jako prewencyjna przed rozwojem CVD.
Medycyna stylu życia opiera się na sześciu filarach, do których zalicza się:
- zdrowe odżywianie,
- aktywność fizyczną,
- unikanie nałogów, w tym palenia papierosów i alkoholu,
- zarządzanie stresem,
- higiena snu oraz relacje międzyludzkie.
Mówiąc o chorobach sercowo-naczyniowych nikt nie wspomina o odpowiedniej jakości i ilości snu. A skoro nasz styl życia (o którym wspomina Medycyna Stylu Życia) uwzględnia sen to czy ma on wpływ na ryzyko CVD? Badacze pochylili się nad tym zjawiskiem.
Wykazano, że osoby które śpią mniej niż 7godzin, w wywiadach żywieniowych zgłaszały niższe spożycie produktów bogatych w błonnik pokarmowy, a wyższe spożycie wysokotłuszczowych posiłków. Dodatkowo osoby te miały niższą aktywność fizyczną w ciągu dnia. Brak snu przyczynia się do częstszego podjadania, jedzenia posiłków bogato tłuszczowych i bogato węglowodanowych. Zachowania te sprzyjają wzrostowi masy ciała i niekorzystnemu profilowi kardiometabolicznemu.
Wykazano, że dieta śródziemnomorska działa prewencyjnie w CVD. Podstawę diety stanowią owoce i warzywa (od 7-10 porcji), które bogate są w tryptofan. Aminokwas ten jest prekursorem melatoniny i serotoniny. Związki te wpływają na dobrą jakoś snu. Badania pokazują, że osoby na diecie śródziemnomorskiej zgłaszały lepszą jakość snu. Ponadto wykazano, że zwiększone spożycie błonnika pokarmowego (o 10%) powoduje wydłużenie o 2,6% długości snu.
Mechanizm wyjaśniający wpływ złej diety na choroby sercowo-naczyniowe
Wzrost różnorodności mikrobiomu związany jest ze spadkiem ryzyka CVD. A różnorodność mikrobiomu zależy od tego jak wyglądają nasze posiłki na talerzu. I nie tylko od jedzenia, bo wpływ mają także napoje. Mikrobiota jelitowa metabolizuje składniki odżywcze do TMAO (N-tlenek tri metyloaminy) i SCFA (krótkołańcuchowych kwasów tłuszczowych). Wzrost spożycia choliny (jaja, drób, produkty mleczne), fosfatydylocholiny i l-karnityny (czerwone mięso) związane jest ze wzrostem produkcji TMAO. TMAO zmniejsza odwrotny transport cholesterolu i przyczynia się do rozwoju miażdżycy, poprzez wzrost aktywności płytek krwi. SCFA zaś promuje zdrowie poprzez utrzymywanie integralności bariery jelitowej, zapobiegając translokacji bakteryjnych cząstek prozapalnych (lipo polisacharydów).
Dlatego tak ważne w diecie śródziemnomorskiej jest zmniejszenie spożycia produktów pochodzenia zwierzęcego (czyli mniej tłuszczów nasyconych) a zwiększenie roślinnych.
Brak snu działa jako stresor, wpływając na zmiany w składzie mikologicznym jelita. Brak snu zmienia stosunek Firmicutes/Bacteroidetes (przypominający mikroflorę u osób otyłych). Osoby które przestrzegają zasad diety śródziemnomorskiej mieli niższy stosunek Firmicutes do Bacteroidetes i korzystniejszy skład mikroflory jelitowej.
Podsumowując
Ważne, aby oprócz odpowiedniej diety opierającej się na pełnowartościowych posiłkach zadbać o odpowiednią jakość snu. W dzisiejszych czasach w pogodni na pieniędzmi, karierą i pracą zapominamy o śnie. A jest on niezwykle ważny aby cieszyć się zdrowiem przez długie lata.
Jeżeli masz duże ryzyko CVD warto zainteresować się jak wygląda dieta śródziemnomorska i wprowadzić jej elementy do swojego życia.
Bibliografia
- St-Onge MP, Zuraikat FM: Reciprocal Roles of Sleep and Diet in Cardiovascular Health: a Review of Recent Evidence and a Potential Mechanism. Curr Atheroscler Rep. 2019 Feb 12;21(3):11.